Nezavisnoj Državi Hrvatskoj je za vreme Drugog svetskog rata 1941-1945 prema do sada sakupljenim podacima, a što nikako nije konačna cifra, ubijeno 74.762 dece, mlađih od 14 godina. Među njima je bilo 14.528 dece evidentiranih kao žrtve rata, dok je nad 60.234 deteta izvršen najteži oblik Pokolja. Ubijeno je 32.054 dečaka i 28.012 devojčica.

Najviše je ubijeno srpske dece – 42.791, romske – 5.737, muslimanske – 5.434, jevrejske – 3.710 i hrvatske – 2.289. za 273 deteta nije utvrđena nacionalna pripadnost. Životi 37.139 dece ugašeni su na preko hiljadu stratišta širom NDH.

U hrvatskim, nemačkim i italijanskim logorima živote je izgubilo 23.504 dece od kojih su samo Jasenovačka stratišta progutala 19.432 deteta. Na sastanku predstavnika nemačkih i italijanskih okupacionih snaga i predstavnika oružanih snaga Nezavsne DržaveHrvatske održanom 2. marta 1942. godine u Opatiji, doneta je odluka o „čišćenju“ Bosanske Krajine.

Zbog toga je u leto 1942. godine usledila jedna od najtežih okupatorskih ofanziva u kojoj je bilo angažovano oko 40.000 vojnika pod rukovodstvom nemačke borbene grupe „Zapadna Bosna“. Srpski narod sa Kozare je ubijan ili na licu mesta ili neposredno nakon zarobljavanja, a veliki broj naroda su ustaše poklale ili pobile maljevima na obali Save kod Bosanske Dubice. Svi koji nisu pobijeni tjerani su ka jasenovačkim logorima. Sa područja Kozare je tada odvedeno u sabirne logore, a iz njih upućeno u koncentracione logore ili na rad u Nemačku preko 68.500 lica. U vreme kozaračke ofanzive u logoru Jasenovac su klanja vršena danonoćno nad pristiglim Srbima sa Kozare.

Cele kolone nisu često ni uvođene u Jasenovac nego su direktno sprovođeni u Donju Gradinu gdje su u najkraćem roku zverski mučeni i ubijani. Iz 219 kozarskih sela i gradova ubijeno je i na druge načine umoreno preko 11.000 dece po do sada prikupljenim podacima. Najmlađa su bila u pelenama i kolevkama, a najstarija su imala 14 godina. Prevremena smrt najviše je pokosila odojčad.

Njih 1.195 bilo je starosti od nekoliko dana do nekoliko meseci. Prosečna starost 11.194 ubijenih dečaka i devojčica bila je 6,5 godina. Po nacionalnom sastavu najtragičnije su prošli Srbi – 10.775 ubijenih, na drugom mestu su Romi – 310, ubijeno je i 73 muslimana, 15 Jevreja, 12 Hrvata, dok se za devetoro dece nije mogla utvrditi nacionalna pripadnost. Za mladi naraštaj Kozare najkobniji je bila 1942. godina. Tada je ubijeno 9443 dece.

Najviše dece sa Kozare progutalo je jasenovačko stratište. U Staroj Gradiški, Jablancu, Mlaki, Uštici i Jasenovcu – 5.683, u logorima za decu: Gornja Rijeka, Jastrebarsko, Sisak, u transportima, zagrebačkim prihvatilištima i bolnicama – 3.254, u pokoljima izvršenim u rodnim mestima i u zbjegovima na Kozari i Grmecu stradalo je 1.195 dece.

Od Srba sa Kozare proteranih u Slavoniju, Moslavinu i Bilogoru, ustaše su ubile 700 mališana na najsvirepije načine, u logoru na Sajmištu kod Zemuna živote je izgubilo 234 deteta … Na Mirogoju je pokopano 862 srpskih deteta na parceli 142 … Za izvestan broj dece sa Kozare nije bilo moguće utvrditi mesta njihovog stradanja niti humke gde su pokopana. Foto: Srpska istorija

Izvor: Jadovno